Cousas de emigrantes

 

 

Non faltaron os que, ademais de cartos, trouxeron da emigración aqueles obxectos que lle chamaran a atención cando os viron por primeira vez: árbores exóticas, paxaros de cores, monos... e ate esposas de doces falas e exuberantes figuras.

Cando algún paisano volvía á terra con algo distinto, era como se trouxese unha licencia en mundoloxía. Pero outros, pola contra, aforradores e pendentes sempre da volta, acumulaban no seu exilio laboral as riquezas que os devolvesen cheos de fartura, sen facer maior caso das novidades que a nova terra lles ofrecía.

A emigración ten a súa cara e a súa cruz. A filantropía duns non evitou o despotismo doutros, e fronte ó fracaso de moitos non faltou o éxito dos máis afortunados. No retorno, o emigrante que non volvía de balde, amosábase distinto, e ata entraba en círculos que antes lle estaban vedados, convertendo, en máis dunha ocasión, ó antigo ilota nun déspota.

O que poucas veces faltou foi o agradecemento do emigrante á terra que o acolleu. O país onde gañou algúns cartos recibiu o seu agradecemento con boas palabras, relatando nos parladoiros de café e casino as marabillas daquel país, ou recoñecendo con artísticas obras, como esta cómoda que un paisano fixo na Arxentina e trouxo canda el en pleno reinado de Afonso XIII.

Pero a emigración, que aló xuntaba ós paisanos en comunidades de ámbito cultural e social, tamén posibilitaba o encontro de homes e mulleres unidos pola valentía de quen é capaz de abandonar o eido natal para acadar un pouco de fortuna.

Xa de regreso na terra, o emigrante era bautizado cun alcume en lembranza do seu lugar de adopción, e tantas veces, na madurez dos anos, o retornado afrontaba a vellez cun noivado e un casamento que provocaba a furia das murgas do lugar.

Son moitas as historias que a emigración deixou entre nós, como esta de Rosita, criada na Arxentina e que volveu, cando roldaba os cincuenta, ó seu lugar natal, para encontrar a un home de máis de sesenta que fixera a súa fortuniña ó cabo de corenta anos en México.

O encontro de ambos desarraigados do pobo natal, posibilitou certa complicidade entre eles que, a aqueles anos, e despois de percorrer tanto mundo, descubriron que naceran o un para o outro e decidiron botar as monicións.

Risas e contos sucedéronse durante toda a semana tras o anuncio da próxima voda. Ela tan grande e el tan mingurrias, ela tan estirada e el tan malencarado. Aqueles, que xa podían ser avós, levantaban comentarios de incisivas palabras.

Seguramente, se andasen pola vila paseando un moniño ou un papagaio, sería máis perdoada a súa conducta; pero, ós seus anos, vir de súpeto decidindo que querían casar, era como un insulto á institución do matrimonio.

E entón, a véspera da voda, cando os noivos estaban xuntos na casa dun deles, os cacharros sen acorde dunha charanga soaron á porta da casa:

Botan bombas por Insuela

e resoan no Camallón.

Casa Manuel do Crego

con Rosita a Pingallón.

Rosita tomaba mate,

cando estaba na Arxentina,

agora casa co Manuel,

tomará zarzaparrilla.

E foron felices...

 

 

Francisco Ant. Vidal